«Απού ‘χει άρματα ας βαστά κι απού δεν έχει, ας βρίσκει...»

Η Μάχη της Κρήτης σημαίνει πολλά, πέρα από ιστορικές αναλύσεις και στρατιωτικές εκτιμήσεις γνωστές: Την απόδειξη ότι η μηχανή των χιτλερικών δεν ήταν αήττητη, την πρώτη επιχείρηση αντίστασης από τη μεριά των κατακτημένων, την δραματική καθυστέρηση των σχεδίων του Χίτλερ για την επέλαση στο ρωσικό μέτωπο, κλπ, κλπ.

Τον εξαήμερο ανελέητο βομβαρδισμό της πόλης και των λιμανιών της Κρήτης που γέμισε την Κρήτη ερείπια, ακολούθησε και κάτι άλλο πρωτόγνωρο για τα μέχρι τότε πολεμικά δεδομένα.

Το ξημέρωμα της 20^ης Μαίου 1941, άρχισαν τα γερμανικά αεροπλάνα εκτός από βόμβες, να ξερνούν στρατιώτες. Οι κουρσάροι έπεφταν απ’ τον ουρανό κρατημένοι από κάτι άσπρες μεταξωτές ομπρέλες.

Ο Χίτλερ για να καταλάβει το νησί προτίμησε αντί της θαλάσσης να το καταλάβει από αέρος. Με το επίλεκτο τμήμα των αλεξιπτωτιστών του, που για πρώτη φορά από τότε που άρχισε τα παρανοικά του σχέδια επί της Ευρώπης, θα εφάρμοζε.

Ήταν και η τελευταία του απόπειρα. Δεκαπέντε χρόνια μετά οι Ισραηλινοί (που σε πολλά θα αντέγραφαν τις μεθόδους του), θα ξαναδοκίμαζαν επέμβαση με πτώση αλεξιπτωτιστών στο Σινά  κατά την κρίση του Σουέζ.  

Η Μάχη της Κρήτης σημαίνει την αντίσταση των γενναίων αυστραλών και νεοζηλανδών στρατιωτών. Την υπεράσπιση με το ζόρι του νησιού από πλευράς Βρετανών. «Χέστηδες», τους αποκαλούσαν οι ντόπιοι. Που ακόμα και σήμερα ιστορικοί και στρατιωτικοί αναλυτές τους, θεωρούν άχρηστη απώλεια των στρατευμάτων τους την υπεράσπιση του νησιού. Λάθος που δεν μετέφεραν τις δυνάμεις τους στην Μέση Ανατολή (εκεί που θα ήταν πιο χρήσιμη στρατηγικά η παρουσία τους), αφήνοντας το νησί αφύλαχτο.

Μία πολιτική ηγεσία (πρωθυπουργός και βασιλείς), που την κοπάνησε σαν τον κλέφτη από το νησί πηγαίνοντας στην ασφάλεια του Καΐρου, κουβαλώντας; μαζί της ότι χρυσάφι μπορούσε να κουβαλήσει.

Μια Κρήτη αφοπλισμένη από τις δυνάμεις του Μεταξά ο οποίος φοβούμενος νέο κίνημα εναντίον του παρόμοιο μ’ αυτό του ’38, απαίτησε την παράδοση των όπλων την προηγούμενη χρονιά, επικαλούμενος τον πατριωτισμό τους: Τα όπλα χρειάζονταν για να σταλούν στο αλβανικό μέτωπο, για την εξόντωση του εχθρού. Τα όπλα σάπιζαν στις αποθήκες φρουρούμενα. Οι άοπλοι Κρητικοί πολίτες μάταια απαιτούν από τη Χωροφυλακή των Χανίων να ανοίξει τα Νεώρια και να παραδόσει τα όπλα στους εθελοντές για να υπερασπιστούν το νησί. Στα Χανιά δεν τα δίνουν. Στο Ηράκλειο το οργισμένο πλήθος σπάει τις αποθήκες και εξοπλίζεται. Οι υπόλοιποι αρκέστηκαν στα παμπάλαια όπλα με τα οποία πολέμησαν τους Τούρκους, τα οποία είχαν κρυμμένα οι γεροντότεροι, οι πιο υποψιασμένοι, οι πιο ανυπότακτοι, στα σπίτια τους.

Και οι υπόλοιποι άρπαξαν οτιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο, για να σκοτώσουν τον εισβολέα που έπεσε απ’ τον ουρανό: Στειλιάρια, τσάπες, φτυάρια, μαγκούρες, μαχαίρια και πέτρες.

Η Μάχη της Κρήτης σημαίνει πολλά. Σημαίνει κείνη την παμπάλαια δύναμη που κρύβεται μέσα σε κάθε άνθρωπο, σε κείνο το καθήκον ή χρέος που τον ωθεί να υπερασπιστεί τη γη του. Ακόμα κι αν αντιλαμβάνεται ότι ο εχθρός είναι πανίσχυρος. Ή ότι ο αγώνας του είναι μάταιος. Εκείνος θα αγωνιστεί, για τα παιδιά του, το σπίτι του, τους ναούς των θεών και τους τάφους των προγόνων του.

Η Μάχη της Κρήτης είναι το τίμημα της αντίστασης στον εχθρό. Τα καμμένα χωριά, οι εκτελέσεις, η κτηνωδία των κατακτητών. Ολόκληρα χωριά που πορεύτηκαν στην ιστορία χωρίς άντρες, μόνο με μαυροντυμένες χήρες. Τα θυμόμαστε. Θυμόμαστε χωριά χωρίς παπούδες, μόνο γιαγιάδες. Στέκαμε παραξενεμένα εμείς τα μικρά στη θέα ηλικιωμένων αντρών. Τους περιεργαζόμαστε σαν κάποιο εξωτικό είδος.

Αλλά η Μάχη της Κρήτης πέρα από όλα και πάνω από όλα σηματοδοτεί τούτο: Είναι πρώτη φορά στην σύγχρονη ελληνική ιστορία όπου ο ελληνικός λαός άμεσα και μαζικά, ενωμένος, αντιστάθηκε εναντίον ενός κοινού εχθρού, με το που εμφανίστηκε. Άντρες και γυναίκες, αμούστακα παιδιά και γέροντες, βασιλικοί μαζί με βενιζελικούς, κομμουνιστές με παπάδες, χωροφύλακες με στρατιώτες, όλοι μαζί μάχονται για την υπεράσπιση του τόπου τους.

Γιατί το ένστικτο της επιβίωσης, η ανάγκη και το καθήκον, σε οδηγεί να παραμερίσεις τις διαφορές, όταν πρόκειται να υπερασπιστείς τη γη σου.

Και τέλος είναι κείνη η παράμετρος που η πανίσχυρη πολεμική μηχανή και οι στρατιωτικοί εγκέφαλοι του Χίτλερ δεν έλαβαν υπόψην τους, όταν σχεδίαζαν το εγχείρημά τους που τους κόστισε γύρω στους 16.000 νεκρούς (κατά τους συμμάχους): Ο πατριωτισμός των Ελλήνων. Ο πατριωτισμός των Κρητών, ακόμα και άοπλων.